Chính phủ kiến nghị Quốc hội thực hiện đầy đủ 2 nội dung cải cách tiền lương khu vực doanh nghiệp theo đúng Nghị quyết 27.
Tăng lương khu vực công từ ngày 1/7/2024
Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, ngày 21/6, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 83-KL/TW thống nhất chủ trương để Chính phủ báo cáo Quốc hội triển khai thực hiện cải cách tiền lương.
Về việc thực hiện tăng lương, điều chỉnh lương hưu và trợ cấp từ ngày 1/7/2024, Bộ trưởng Nội vụ cho biết, đối với khu vực doanh nghiệp thực hiện đầy đủ theo đúng Nghị quyết 27-NQ/TW, gồm 2 nội dung: Điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng theo quy định của Bộ luật Lao động (tăng 6% từ ngày 1/7/2024); quy định cơ chế tiền lương đối với doanh nghiệp nhà nước (áp dụng từ ngày 1/1/2025).
Đối với khu vực công, thực hiện 4/6 nội dung của Nghị quyết 27 đã rõ, đủ điều kiện thực hiện gồm: Một là, hoàn thiện chế độ nâng lương.
Hai là, bổ sung chế độ tiền thưởng từ ngày 1/7/2024 (bằng 10% quỹ lương cơ bản), gắn với đánh giá, xếp loại mức độ hoàn thành công việc, tạo được động lực làm việc, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác.
Ba là, quy định và hướng dẫn rõ 5 nguồn kinh phí thực hiện chế độ tiền lương, gồm từ nguồn tăng thu và nguồn dư của địa phương đã bố trí cho cải cách tiền lương các năm trước chuyển sang; nguồn ngân sách Trung ương; một phần nguồn thu sự nghiệp; từ 10% tiết kiệm tăng thêm chi thường xuyên và nguồn do thực hiện tinh giản biên chế.
Bốn là, hoàn thiện cơ chế quản lý tiền lương và thu nhập.
Theo đó, quy định và hướng dẫn rõ 4 nội dung, gồm: Thẩm quyền, trách nhiệm của người đứng đầu trong việc đánh giá, xếp loại cán bộ, công chức, viên chức; thẩm quyền của người đứng đầu được sử dụng quỹ tiền lương và kinh phí chi thường xuyên để thuê chuyên gia, nhà khoa học, người có tài năng thực hiện nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị và được quyết định mức chi trả thu nhập gắn với nhiệm vụ được giao; mở rộng thí điểm tiền lương tăng thêm đối với các địa phương đã tự cân đối được ngân sách; cơ chế quản lý tiền lương và thu nhập phù hợp với nguồn kinh phí ngân sách nhà nước cấp và nguồn thu của đơn vị sự nghiệp công lập.
Với 2/6 nội dung cải cách tiền lương khu vực công, gồm các bảng lương mới (bỏ mức lương cơ sở và hệ số lương); cơ cấu lại và sắp xếp thành 9 chế độ phụ cấp mới, báo cáo cho thấy, do phát sinh nhiều bất cập, cần phải tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện từng bước, thận trọng; đồng thời, phải xem xét sửa đổi hoặc bãi bỏ nhiều quy định hiện hành liên quan đến mức lương cơ sở.
Chính phủ đề xuất trong thời gian chưa đủ điều kiện bãi bỏ mức lương cơ sở và hệ số lương cho thực hiện giải pháp tăng lương khu vực công từ ngày 1/7/2024 với 3 nội dung sau: Thực hiện điều chỉnh mức lương cơ sở từ 1,8 triệu đồng hiện nay lên 2,34 triệu đồng/tháng (tăng 30%).
Thực hiện bảo lưu tiền lương và thu nhập đối với các cơ quan, đơn vị hiện đang được áp dụng cơ chế tài chính và thu nhập đặc thù.
Bên cạnh đó, thực hiện điều chỉnh tăng 15% mức lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội; đồng thời, đối với người đang hưởng lương hưu trước năm 1995, sau khi điều chỉnh mà có mức hưởng thấp hơn 3,2 triệu đồng/tháng thì điều chỉnh tăng 0,3 triệu đồng/tháng; có mức hưởng từ 3,2 triệu đồng/tháng đến dưới 3,5 triệu đồng/tháng thì điều chỉnh bằng 3,5 triệu đồng/tháng.
Trợ cấp ưu đãi người có công theo mức chuẩn trợ cấp từ 2.055.000 đồng lên 2.789.000 đồng/tháng (tăng 35,7%). Trợ cấp xã hội theo mức chuẩn trợ giúp xã hội từ 360.000 đồng lên 500.000 đồng/tháng (tăng 38,9%).
Theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, giải pháp đề xuất tăng lương, điều chỉnh lương hưu và trợ cấp từ ngày 1/7/2024 có tác động tích cực là cơ bản, toàn diện, hợp lý, hiệu quả.
Thực hiện cải cách tiền lương và các chính sách liên quan theo lộ trình phù hợp
Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Xã hội của Quốc hội do Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Thúy Anh trình bày cho thấy, thời gian qua Chính phủ đã nỗ lực để thể chế hóa Nghị quyết 27 và các nghị quyết của Đảng có liên quan.
Trên cơ sở những khó khăn, bất cập được nhận diện khi thực hiện đầy đủ, đồng bộ các nội dung cải cách tiền lương khu vực công theo Nghị quyết 27, Ủy ban Xã hội thống nhất với quan điểm cần thực hiện cải cách tiền lương và các chính sách liên quan theo lộ trình phù hợp, từng bước, thận trọng, chắc chắn, bảo đảm tính khả thi, hiệu quả, phù hợp với khả năng chi trả của ngân sách nhà nước.
Ủy ban Xã hội thấy rằng, nội dung đề xuất của Chính phủ trong việc thực hiện tăng lương, điều chỉnh lương hưu và trợ cấp từ ngày 1/7/2024 đã cơ bản bám sát chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Kết luận số 83-KL/TW.
Theo đó, thực hiện đầy đủ 2 nội dung cải cách tiền lương khu vực doanh nghiệp; thực hiện 4/6 nội dung cải cách tiền lương khu vực công.
Hiện nay, Chính phủ cũng đang quyết tâm, tích cực ban hành văn bản để bảo đảm thực hiện các nội dung này từ 1/7/2024.
Tuy nhiên, với những vấn đề mới, phức tạp, Chính phủ cần sớm ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể để có cơ sở triển khai áp dụng, nhất là với quy định bổ sung quỹ tiền thưởng bằng 10% quỹ lương cơ bản và giao người đứng đầu xây dựng quy định chế độ tiền thưởng gắn với kết quả thực hiện nhiệm vụ của các đối tượng thuộc phạm vi quản lý và “tránh trùng lặp với quy định của Luật Thi đua, khen thưởng” như Kết luận số 83-KL/TW đã nêu.
Đối với 2/6 nội dung cải cách tiền lương khu vực công chưa thực hiện là xây dựng bảng lương mới và cơ cấu sắp xếp lại thành 9 loại phụ cấp theo yêu cầu Nghị quyết 27, Ủy ban Xã hội, Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách cơ bản nhất trí việc trước mắt thực hiện 3 giải pháp để tăng lương khu vực công từ ngày 1/7/2024 như thể hiện tại báo cáo của Chính phủ.
Định kỳ rà soát, xem xét nâng mức chuẩn trợ giúp xã hội
Ủy ban Xã hội và Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách cũng thống nhất với việc điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công và trợ cấp xã hội từ ngày 1/7/2024.
Đồng thời, Ủy ban Xã hội kiến nghị Chính phủ định kỳ rà soát, xem xét nâng mức chuẩn trợ giúp xã hội để từng bước tiến tới bảo đảm mức sống tối thiểu cho người có hoàn cảnh khó khăn và sớm thực hiện chính sách trợ cấp xã hội cho hộ nghèo không có khả năng thoát nghèo theo Nghị quyết số 42-NQ/TW và Nghị quyết số 108/2023/QH15.
Chính phủ xem xét quy định mức trợ cấp hưu trí xã hội mới được bổ sung trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), dự kiến có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025, một cách thỏa đáng và ở mức hợp lý để đáp ứng yêu cầu thực tiễn và tính toán, trình bổ sung trong dự toán ngân sách nhà nước năm 2025 để triển khai thực hiện.
Bà Nguyễn Thúy Anh đề nghị Chính phủ bảo đảm thực hiện đầy đủ các nội dung thuộc thẩm quyền theo chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Kết luận số 83-KL/TW, hướng tới mục tiêu cao nhất là cải thiện đời sống người hưởng lương và trợ cấp, tạo động lực nâng cao năng suất lao động và hiệu quả làm việc, góp phần phát triển kinh tế - xã hội đất nước, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội.
Do việc thực hiện chính sách cải cách tiền lương, điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công và trợ cấp xã hội là vấn đề lớn, quan trọng, có tác động sâu sắc trong toàn xã hội, Chính phủ cần tăng cường công tác truyền thông để người có công, người hưởng lương hưu, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và nhân dân hiểu đúng về chính sách và tạo sự đồng thuận xã hội khi tổ chức thực hiện./.
Cải cách tiền lương của gần 2,8 triệu cán bộ, công chức
Theo báo cáo của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, tính đến tháng 12/2023, cả nước có gần 2,8 triệu cán bộ, công chức, viên chức (không bao gồm khối lực lượng vũ trang) đang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Từ 1/7, cải cách chính sách tiền lương với cán bộ, công chức, viên chức (Ảnh: Hoa Lê).
Khi đánh giá tác động của chính sách tiền lương mới đến việc thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm xã hội Việt Nam cũng cho hay, tiền lương bình quân tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc là 6,936 triệu đồng/tháng.
Bên cạnh đó, đến tháng 12/2023, có 88.137 người hoạt động không chuyên trách cấp xã đang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Tiền lương bình quân tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc của nhóm này là 1,8 triệu đồng/tháng.
Từ thực tế trên, Bảo hiểm xã hội Việt Nam dự kiến từ 1/7 tăng mức tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bình quân thêm khoảng 54,89% và tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội là 25%. Khi áp dụng mức tăng mới, số tiền thu bảo hiểm xã hội tăng thêm trong 1 năm là 31.728 tỷ đồng.
Đề xuất mức tăng lương hưu năm 2024
Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, với cách tính mức bình quân tiền lương đóng bảo hiểm xã hội để tính lương hưu, trợ cấp một lần theo đề xuất thì bình quân 5 năm mức lương hưu của người lao động tăng khoảng 1,5% (chưa tính đến yếu tố trượt giá).
Đồng thời, lương hưu của người nghỉ sau ngày 1/7/2024 chỉ tăng 0,13% so với người nghỉ hưu tháng 6/2024.
Thực tế, mức điều chỉnh lương hưu tại năm 2004, 2005 chỉ khoảng 10% (thời điểm thay đổi thang bảng lương toàn diện của người lao động trong khu vực nhà nước).
Cùng với việc xét yếu tố trượt giá vào điều chỉnh lương hưu và tăng trưởng kinh tế năm 2023 (theo quy định tại Điều 57 Luật BHXH năm 2014), Bảo hiểm xã hội Việt Nam đề xuất mức điều chỉnh lương hưu từ ngày 1/7/2024 khoảng 8% là phù hợp.
Đề xuất tăng lương hưu 8% từ 1/7 (Ảnh: Hoa Lê).
Đề xuất trên căn cứ mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng năm 2023 là 3,25% và tăng trưởng kinh tế năm 2023 là 5,05%.
Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, điều này sẽ giúp giảm bớt sự chênh lệch giữa người hưởng lương hưu trước cải cách tiền lương và người hưởng lương hưu từ ngày 1/7/2024 trở đi.
Với mức điều chỉnh đề xuất 8%, dự kiến 6 tháng cuối năm 2024, kinh phí thực hiện điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội từ ngân sách nhà nước tăng khoảng 1.900 tỷ đồng.
Trường hợp điều chỉnh bổ sung đối với người nghỉ hưu trước năm 1995 có mức hưởng sau khi điều chỉnh theo mức 8% dưới 3,5 triệu đồng/tháng thì kinh phí tăng thêm khoảng 50 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, kinh phí điều chỉnh của Quỹ bảo hiểm xã hội tăng khoảng 6.900 tỷ đồng (chưa bao gồm mức trích đóng bảo hiểm y tế).
Từ ngày 1/7/2024, điều chỉnh tăng thêm 15% trên mức lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp hàng tháng”, là đề xuất của Bộ LĐ-TB&XH trong tờ trình số: 28/TTr-BLĐTBXH ngày 21/6/2024 gửi Chính phủ về việc điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp hàng tháng.
Theo đó, Bộ LĐ-TB&XH đề xuất tăng lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội 15% so với hiện nay. Thời điểm tăng từ 1/7 tới đây.
Với việc điều chỉnh nêu trên thì dự kiến kinh phí cần thiết là:
Đối với ngân sách nhà nước, kinh phí điều chỉnh tăng thêm 3.475 tỷ đồng (thực hiện từ ngày 01/7/2024), số người được điều chỉnh là 1.012 nghìn người.
Đối với nguồn quỹ bảo hiểm xã hội, kinh phí điều chỉnh 12.567 tỷ đồng (thực hiện từ ngày 01/7/2024), số người được điều chỉnh là 2.361 nghìn người.
Các đối tượng nghỉ việc hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp hàng tháng trước ngày 01/01/1995 sau khi thực hiện điều chỉnh theo mức chung mà có mức hưởng thấp hơn 3.500.000 đồng/người/tháng thì tiếp tục được điều chỉnh tăng thêm theo mức tiền cụ thể như sau:
Tăng thêm 300.000 đồng/người/tháng đối với những người có mức hưởng từ 3.200.000 đồng/tháng trở xuống;
Tăng lên bằng 3.500.000 đồng/người/tháng đối với những người có mức hưởng từ 3.200.000 đồng/tháng đến dưới 3.500.000 đồng/tháng.
Bộ LĐ-TB&XH đánh giá, những người có lương hưu thấp nêu trên là những người có quá trình công tác, cống hiến cho các cơ quan, đơn vị của Nhà nước trước đây. Vì vậy, việc tăng lương thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đối với họ.
Thêm vào đó, chính sách trên còn đóng góp phần thu hẹp khoảng cách chênh lệch lương hưu giữa người có mức lương hưu thấp và lương hưu cao, người hưởng lương hưu trước và sau thời điểm 1-1-1995.
Với việc điều chỉnh nêu trên thì dự kiến có khoảng 300 nghìn người hưởng lương hưu, trợ cấp hằng tháng từ trước ngày 01/01/1995 thuộc đối tượng điều chỉnh do Ngân sách nhà nước chi trả với kinh phí điều chỉnh khoảng 285 tỷ đồng.
Như vậy, với các đề xuất điều chỉnh này thì kinh phí cần thiết là: Đối với ngân sách nhà nước, kinh phí điều chỉnh tăng thêm 3.7605 tỷ đồng (thực hiện trong 06 tháng năm 2024). Đối với nguồn quỹ bảo hiểm xã hội, kinh phí điều chỉnh 12.567 tỷ đồng (thực hiện trong 06 tháng năm 2024).
Cũng theo Bộ LĐ-TB&XH, lần gần nhất Chính phủ thực hiện điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp hằng tháng là từ ngày 01/7/2023 theo quy định tại Nghị định số 42/2023/NĐ-CP ngày 29/6/2023 của Chính phủ với mức tăng thêm 12,5%.
Với người đang hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng theo quy định tại sau khi điều chỉnh từ ngày 1/7/2023, có mức hưởng thấp hơn 3.000.000 đồng/tháng thì được điều chỉnh tăng thêm như sau:
Tăng thêm 300.000 đồng/người/tháng đối với những người có mức hưởng dưới 2.700.000 đồng/người/tháng;
Tăng lên bằng 3.000.000 đồng/người/tháng đối với những người có mức hưởng từ 2.700.000 đồng/người/tháng đến dưới 3.000.000 đồng/người/tháng…
Một là, trực tiếp từ cơ quan bảo hiểm xã hội hoặc tổ chức dịch vụ được cơ quan bảo hiểm xã hội ủy quyền;
Hai là, thông qua tài khoản tiền gửi của người lao động mở tại ngân hàng;
Ba là, thông qua người sử dụng lao động.
Nguồn: Tạp chí điện tử Lao động và Công đoàn
